بار ترافیکی چیست و چه قوانینی دارد؟

انواع بار ترافیکی؛ بارهای سبک، عادی و سنگین

برای حمل بار ترافیکی، قوانین متفاوت و سخت‌گیرانه‌تری اعمال می‌شود که همگی، در راستای حفظ ایمنی و کارایی عملیات حمل‌ونقل ضروری است. برخی از این قوانین عبارت‌اند از: داشتن مجوز کارنه تیر و حمل‌ونقل بار ترافیکی، بیمه‌ نامه معتبر، رعایت ساعات مجاز تردد، استفاده از خودروهای اسکورت و تجهیزات ایمنی، بررسی محل عبور و محدودیت‌های ارتفاعی و وزنی. انواع بار ترافیکی از نظر دسته‌بندی به سه دسته سبک، عادی و سنگین تقسیم می‌شوند. 

بار ترافیکی سبک؛ قطعات سبک‌وزن با حجم زیاد

محموله‌ بارهایی که شامل قطعات و دستگاه‌های سبک وزن ولی حجیم هستند، بار ترافیکی سبک نامیده می شود. حمل‌ونقل در بار ترافیکی سبک با استفاده از تریلی کفی انجام می شود. درواقع حجم و اندازه بار در این نوع حمل‌ونقل از ابعاد کامیون حمل بیشتر می‌شود و بار ترافیکی سبک تشکیل می‌شود.

عادی؛ رایج‌ترین نوع بار ترافیکی

یکی از رایج‌ترین انواع بارهای ترافیکی مدل عادی است که اکثر بارها در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. اگر ابعاد و وزن بار زیاد باشد، همچنین حمل آن از نظر هزینه با تریلی کفی مقرون به صرفه نباشد، از تریلی کمر شکن استفاده می‌شود.

سنگین؛ حمل‌ونقل بارهایی با ابعاد بزرگ و وزن سنگین

در زمینه حمل‌ونقل بار‌هایی که از نظر حجم، ابعاد و وزن خیلی بزرگ و سنگین هستند، مقررات خاصی وجود دارد. این دسته از بارها که به‌عنوان بزرگ‌ترین نوع بار یا بار ترافیکی سنگین شناخته می‌شوند، نیازمند تجهیزات ویژه‌ای برای جابه‌جایی هستند. در این میان، بوژی‌ها به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین وسایل نقلیه در این حوزه به کار گرفته می‌شوند. این وسایل قادر به تحمل وزنی تا ۹۶ تن هستند و متمایز از سایر وسایل نقلیه، قابلیت تنظیم طول دارند تا با انعطاف پذیری بالا، پاسخگوی نیازهای متفاوت حمل‌ونقل باشند.

قوانین مربوط به بار ترافیکی؛ نحوه تنظیم و اجرای قوانین ملی و بین‌المللی 

برای حمل بار ترافیکی به مجوز خاص، وسیله نقلیه مناسب و رعایت شرایط ایمنی مناسب نیاز است. قوانین بار ترافیکی بر اساس قوانین ملی و بین‌المللی تعیین می‌شوند که امکان دارد در کشورهای مختلف تفاوت داشته باشند. برخی از این قوانین عبارت‌اند از:
- برای حمل بار ترافیکی، باید مجوز حمل‌ونقل بار ترافیکی و بیمه‌نامه معتبر صادر شده باشد.
- اجازه تردد درون‌شهری در بعضی از شهرها فقط بین ۱۲ شب تا ۵ صبح داده می‌شود.
- شرکت باربری می‌بایست مجوز فعالیت دائم در حمل‌ونقل بار داشته باشد.
- رانندگان ملزم به‌رعایت سرعت مجاز هنگام حمل نقل هستند.
- برای انتقال بار، باید از خودرو اسکورت استفاده شود.
- عبور خودرو حمل‌کننده بار ترافیکی از روی برخی پل‌ها ممنوع است.
- بار باید محکم شده باشد تا به دیگران آسیب نرساند.
نحوه تنظیم و اجرای قوانین بار ترافیکی به عهده ادارات راه ‌و ترابری، پلیس راهنمایی ‌و رانندگی و سازمان‌های حمل‌ونقل است. این مراجع مسئول صدور مجوزها، نظارت بر رعایت قوانین، جریمه‌نویسی و مجازات تخلفات، هماهنگی با سایر مراجع و ارائه خدمات به رانندگان و باربران هستند. همچنین قوانین مربوط شامل رعایت شرایط و ضوابط خاص برای ارسال، نگهداری و تحویل بارهایی است که از حد مجاز وزنی یا ابعادی تجاوز می‌کنند. کارگو به حمل‌ونقل بارهایی گفته می‌شود که بارنامه گمرکی دارند و از راه‌های زمینی، هوایی و آبی انتقال داده می‌شوند. برای آگاهی بیشتر درباره کارگو و شرایط استفاده از آن در بار ترافیکی، خواندن مقاله «کارگو چیست» خالی از لطف نیست.

محاسبه بار ترافیکی؛ تجاوز طول، عرض و ارتفاع از حالت استاندارد

برای محاسبه بار ترافیکی، باید ابعاد و وزن بار را با استانداردهای موجود مقایسه کنیم. برای این منظور، می‌توانیم از روش‌ها و فرمول‌های زیر استفاده کنیم:

محاسبه بار ترافیکی بر اساس تخمین حجم؛ اهمیت شکل هندسی اقلام

محاسبه بار ترافیکی بر اساس تخمین حجم برای بارهایی که شکل هندسی مشخصی مانند مکعب، مستطیل و استوانه دارند، مناسب است. در این روش، باید ابعاد بار را با ابعاد مجاز خودروی حمل‌کننده مقایسه کنیم. اگر بار از حد مجاز خارج شد، مقدار تجاوز محاسبه می‌شود. مثلا، اگر عرض بار 3 متر و عرض مجاز خودرو 2.6 متر باشد، بار ترافیکی و مقدار تجاوز 0.4 متر است. 
به‌طورمثال برای محاسبه قیمت ارسال بار به ترکیه باید به نوع بار ترافیکی و وزن بار، مسیر حمل و نوع وسیله نقلیه توجه کرد. محاسبه بار ترافیکی براساس حجم و وزن بار، مقصد و مسافت، درون‌شهری یا برون‌شهری بودن مقصد هزینه کارکرد انجام می‌پذیرد. برای محاسبه بار ترافیکی و ارسال آن به ترکیه، باید حجم بار را با استفاده از فرمول CBM به دست آورد. CBM برابر است با ضرب طول، عرض و ارتفاع بار به متر مکعب.

وزن بار؛ محاسبه تجاوز بار ترافیکی برای کالاهایی که شکل خاص ندارند

روش محاسبه تجاوز بار ترافیکی بر اساس وزن بار برای بارهایی که شکل هندسی مشخصی ندارند، (مانند ماسه، شن و زباله) مناسب است. برای این روش، باید وزن بار را با وزن مجاز خودروی حمل‌کننده مقایسه کنیم. اگر بار از حد مجاز خارج شود، مقدار تجاوز را محاسبه می‌کنیم. مثلا، اگر وزن بار 50 تن باشد و وزن مجاز خودرو 40 تن باشد، بار ترافیکی و مقدار تجاوز 10 تن تخمین زده می‌شود.