دانشنامه حمل و نقل دریایی

ISPS در حمل دریایی

حمل و نقل دریایی یکی از اساسی ترین بخش های اقتصاد جهانی است. بخش بزرگی از تجارت جهانی از طریق دریاها و اقیانوس ها صورت می گیرد و از این رو امنیت بنادر، کشتی ها و سایر زیرساخت های مرتبط با حمل و نقل دریایی اهمیت ویژه ای دارد. کشتی ها و بنادر به عنوان نقاط کلیدی در زنجیره تأمین بین المللی، همواره در معرض خطراتی مانند تروریسم، قاچاق و فعالیت های غیرقانونی قرار دارند. در این میان، کد ISPS (کد امنیت بین المللی کشتی و بندر) به عنوان یک استاندارد جهانی به وجود آمده است تا با شناسایی و کاهش این تهدیدات، امنیت کشتی ها و بنادر را تضمین کند. در این مقاله، به بررسی ISPS در حمل دریایی پرداخته می شود؛ از تعریف و اهداف آن تا مراحل پیاده سازی و تأثیرات آن بر ارتقای امنیت و تسهیل تجارت جهانی. این کد چگونه به امنیت بنادر و کشتی ها کمک می کند و چه چالش ها و فرصت هایی را برای حمل و نقل دریایی به همراه دارد؟ در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد و نقش ISPS در حفظ امنیت حمل و نقل جهانی را به طور جامع بررسی می کنیم.
ISPS در حمل دریایی

ISPS چیست و چه نقشی در حمل و نقل دریایی ایفا می‌کند؟

کد ISPS یا کد امنیت بین المللی کشتی و بندر  (International Ship and Port Facility Security) پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) تصویب شد. هدف اصلی این کد، جلوگیری از هرگونه تهدیدات تروریستی، سرقت، خرابکاری و سایر فعالیت‌های غیرقانونی است که ممکن است حمل و نقل دریایی و بنادر را به خطر اندازد. ISPS در حمل دریایی به عنوان بخشی از کنوانسیون ایمنی جان‌ها در دریا (SOLAS) به وجود آمده و یک چارچوب جهانی برای امنیت در حمل و نقل دریایی است.

تعریف ISPS و اهداف آن

کد ISPS مجموعه‌ای از مقررات امنیتی برای کشتی‌ها و بنادر است که هدف اصلی آن تضمین امنیت دریانوردی و جلوگیری از تهدیدات امنیتی است. این کد به گونه‌ای طراحی شده که تمامی کشتی‌ها و بنادر موظف به رعایت آن هستند تا با انجام اقدامات پیشگیرانه، از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کنند. اهداف اصلی این کد شامل:

  • شناسایی تهدیدات امنیتی: ارزیابی تهدیدات و توسعه روش‌های مقابله با آن‌ها.
  • کاهش ریسک‌ها: ارائه راهکارهایی برای کاهش خطرات امنیتی در حمل و نقل دریایی.
  • افزایش هماهنگی جهانی: همکاری بین‌المللی برای ایجاد استانداردهای امنیتی یکسان در بنادر و کشتی‌ها.

تاریخچه و دلایل ایجاد ISPS

پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، نگرانی‌های بسیاری در مورد امنیت کشتی‌ها و بنادر در برابر حملات تروریستی مطرح شد. سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) به منظور مقابله با این تهدیدات، کد ISPS را به عنوان یک استاندارد جهانی تدوین کرد. کد ISPS در حمل دریایی از سال ۲۰۰۴ به عنوان بخشی از کنوانسیون SOLAS اجرایی شد و تمامی کشتی‌ها و بنادر ملزم به رعایت آن شدند.

بیشتر بخوانید: حمل و نقل ترکیبی 

کد ISPS

چگونه ISPS به ارتقای امنیت بنادر و کشتی‌ها کمک می‌کند؟

کد ISPS نقش مهمی در ارتقای امنیت صنعت حمل و نقل دریایی دارد. این کد مجموعه‌ای از تدابیر امنیتی را برای کشتی‌ها و بنادر فراهم می‌کند که شامل:

  • ایجاد یک چارچوب جهانی برای همکاری‌های امنیتی: یکی از اصلی‌ترین اهداف ISPS ایجاد یک چارچوب بین‌المللی برای همکاری‌های امنیتی بین کشورها، شرکت‌های دریایی و تأسیسات بندری است.
  • تعیین سطوح امنیتی برای کشتی‌ها و بنادر: این کد سه سطح امنیتی مختلف را برای کشتی‌ها و بنادر تعریف می‌کند که هر کدام بر اساس میزان تهدیدات موجود، اقدامات و تدابیر خاصی را می‌طلبد.
  • تضمین نظارت و ارزیابی مستمر: بنادر و کشتی‌ها موظف هستند که همواره وضعیت امنیتی خود را ارزیابی کرده و در صورت نیاز تدابیر اضافی اتخاذ کنند.
  • ایجاد هماهنگی بین مقامات ملی و بین‌المللی: کد امنیت بین المللی کشتی و بندر از کشورهای عضو می‌خواهد تا مقامات ملی خود را با دیگر کشورها هماهنگ کرده و از تبادل اطلاعات امنیتی بهره‌برداری کنند.

اقدامات امنیتی در چارچوب ISPS

ISPS در حمل دریایی سه سطح امنیتی را تعریف می‌کند که بسته به شرایط مختلف، هر کشتی و بندر موظف به رعایت تدابیر خاصی در هر یک از این سطوح هستند:

  • سطح امنیتی 1 (Security Level 1): این سطح امنیتی حالت عادی عملیات است که در آن اقدامات امنیتی استاندارد انجام می‌شود. در این سطح، تهدیدات امنیتی در حداقل خود قرار دارند.
  • سطح امنیتی 2 (Security Level 2): در این سطح، تهدیدات امنیتی بالاتری وجود دارد و بنابراین اقدامات امنیتی بیشتری باید اعمال شود. این سطح معمولاً زمانی اعلام می‌شود که احتمال وقوع یک حادثه امنیتی افزایش یافته است.
  • سطح امنیتی 3 (Security Level 3): این بالاترین سطح امنیتی است که زمانی اعمال می‌شود که تهدید جدی و قریب‌الوقوعی وجود دارد. در این سطح، کشتی‌ها و بنادر باید تمامی منابع خود را برای مقابله با تهدیدات احتمالی به کار گیرند.

نقش افسر امنیتی کشتی (SSO) و افسر امنیتی بندر (PSO)

افسر امنیتی کشتی (Ship Security Officer - SSO) و افسر امنیتی بندر (Port Security Officer - PSO) نقش کلیدی در اجرای کد ISPS دارند. این افراد مسئول نظارت بر اجرای طرح‌های امنیتی و ارائه گزارش‌های دوره‌ای از وضعیت امنیتی کشتی و بندر هستند. وظایف آن‌ها شامل موارد زیر است:

  • برقراری هماهنگی‌های امنیتی: تضمین اجرای دقیق طرح‌های امنیتی در کشتی‌ها و بنادر.
  • ارزیابی و به‌روزرسانی برنامه‌های امنیتی: نظارت بر عملکرد برنامه‌های امنیتی و انجام اصلاحات لازم.

مراحل پیاده‌سازی ISPS در حمل دریایی

ارزیابی امنیتی و شناسایی تهدیدات

اولین مرحله در اجرای کد ISPS، کد امنیت بین المللی کشتی و بندر، ارزیابی امنیتی بنادر و کشتی‌ها است. این ارزیابی‌ها به شناسایی نقاط ضعف و تهدیدات امنیتی کمک می‌کنند. پس از شناسایی تهدیدات، برنامه‌های امنیتی تدوین و اجرا می‌شوند.

توسعه برنامه‌های امنیتی کشتی و بندر

برنامه‌های امنیتی شامل تدوین طرح‌های مشخص برای مقابله با تهدیدات احتمالی است. هر کشتی و بندر باید یک برنامه امنیتی منحصر به فرد داشته باشد که بر اساس ارزیابی‌های امنیتی ایجاد شده است.

بیشتر بخوانید: حمل و نقل کانتینری

کد امنیت بین الملی کشتی و بندر

چالش‌ها و فرصت‌های اجرای ISPS در بنادر بین‌المللی

چالش‌های اقتصادی و هزینه‌های اجرای ISPS

چالش‌های اجرای کد ISPS در حمل دریایی و بنادر بین‌المللی شامل هزینه‌های بالای تجهیز و نگهداری زیرساخت‌های امنیتی، نیاز به آموزش نیروی انسانی متخصص و افزایش پیچیدگی‌های مدیریتی است. بسیاری از بنادر برای پیاده‌سازی سیستم‌های امنیتی پیشرفته مانند دوربین‌های نظارتی، اسکنرهای پیشرفته و سیستم‌های کنترل دسترسی، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بزرگی دارند. این هزینه‌ها به ویژه برای بنادر کوچک یا کشورهای در حال توسعه که منابع مالی کمتری دارند، چالش‌برانگیز است. همچنین، هماهنگی‌های بین‌المللی و تبادل اطلاعات امنیتی در سطح جهانی گاه به دلیل تفاوت‌های فرهنگی و قانونی بین کشورها به طور کامل صورت نمی‌گیرد، که این موضوع نیز می‌تواند اجرای موفق کد ISPS را دشوار کند.

فرصت‌های بهبود امنیت و افزایش اعتماد جهانی

از سوی دیگر، اجرای ISPS فرصت‌های مهمی نیز به همراه دارد. افزایش سطح امنیت باعث ارتقای اعتماد بین‌المللی به بنادر و افزایش اعتبار آن‌ها می‌شود، که می‌تواند به جذب بیشتر سرمایه‌گذاری‌های خارجی و رشد تجاری کمک کند. همچنین، پیاده‌سازی این کد به بنادر کمک می‌کند تا در برابر تهدیدات تروریستی و جرم‌های سازمان‌یافته مقاومت بیشتری نشان دهند، که در نهایت منجر به کاهش ریسک‌های عملیاتی و افزایش کارایی کلی بنادر می‌شود. این بهبود در امنیت و کارایی، نقش بنادر را در زنجیره تأمین جهانی تقویت کرده و می‌تواند به بهبود رقابت‌پذیری آن‌ها در بازار بین‌المللی افزایش اعتماد جهانی منجر شود.

مزایای ISPS برای حمل و نقل دریایی و تجارت جهانی

افزایش ایمنی و کاهش خطرات در حمل و نقل دریایی

مزایای کد ISPS در حمل دریایی به طور مستقیم به افزایش ایمنی و کاهش ریسک‌های عملیاتی منجر شده است. با اعمال استانداردهای امنیتی دقیق‌تر بر بنادر و کشتی‌ها، تهدیدات تروریستی، دزدی دریایی و خرابکاری به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. این افزایش امنیت باعث شده تا فرآیند حمل و نقل دریایی به مراتب روان‌تر و قابل اطمینان‌تر شود و شرکت‌های کشتیرانی و حمل و نقل بتوانند با خیال راحت‌تری عملیات خود را انجام دهند. بهبود امنیت همچنین به کاهش هزینه‌های بیمه‌نامه‌ها و نرخ خسارات منجر شده و در نتیجه بهره‌وری کلی این صنعت افزایش یافته است.

تسهیل تجارت جهانی از طریق بنادر ایمن‌تر

در تجارت جهانی، اجرای کد امنیت بین المللی کشتی و بندر تاثیرات مثبتی بر روانی جریان کالاها و تقویت زنجیره تأمین داشته است. بنادر و کشتی‌های ایمن‌تر به معنای کاهش تاخیرات ناشی از توقف‌های امنیتی یا حوادث پیش‌بینی‌نشده است که به نوبه خود باعث تسریع فرآیندهای تجاری می‌شود. افزایش امنیت همچنین به ایجاد اطمینان در میان سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بین‌المللی کمک می‌کند، چرا که این شرکت‌ها ترجیح می‌دهند کالاهای خود را از طریق مسیری امن‌تر و با کمترین احتمال اختلال انتقال دهند. این موضوع به تقویت تجارت بین‌المللی و بهبود روابط تجاری بین کشورها کمک کرده است.

 

نتیجه‌گیری
کد ISPS یکی از مهم‌ترین ابزارهای امنیتی در حمل و نقل دریایی است. با اجرای دقیق این کد، بنادر و کشتی‌ها می‌توانند از تهدیدات امنیتی محافظت شوند و امنیت تجارت جهانی به طور قابل توجهی بهبود یابد. اجرای ISPS در حمل دریایی همچنین به افزایش اعتماد جهانی به سیستم حمل و نقل دریایی و تسهیل تجارت بین‌المللی کمک می‌کند. 
شرکت هنزا ناو دریا، به عنوان یکی از شرکت‌های معتبر در حوزه حمل بار هوایی، دریایی و زمینی با سال‌ها تجربه و تخصص در این صنعت همواره به دنبال ارائه خدماتی مطابق با استانداردهای جهانی است. با توجه به نوسانات در نحوه ارائه خدمات و تغییرات مداوم بازار، برای اطمینان از اینکه سرویس‌های مورد نظر شما به‌روز و متناسب با شرایط کنونی هستند، توصیه می‌کنیم با هانزا  تماس حاصل فرمایید. این ارتباط به شما این امکان را می‌دهد که از آخرین اطلاعات و شرایط خدمات مطلع شده و بهترین و مناسب‌ترین راهکار برای حمل محموله خود انتخاب کنید.